Czym jest zdrowie psychiczne i dlaczego jest takie ważne?

Czy brak objawów choroby jest równoznaczny ze zdrowiem psychicznym? Przyjmując tylko potoczne rozumienie tego terminu, wiele osób pokiwałoby twierdząco głową. Jednak zagadnienie dobrostanu psychicznego jest o wiele bardziej złożone. Czym ono tak naprawdę jest i dlaczego odgrywa znaczącą rolę w życiu każdego człowieka? W jaki sposób można o nie zadbać u siebie i innych? Co zrobić, jeśli nastąpiła niepokojąca zmiana w samopoczuciu lub zachowaniu?

Definicja zdrowia psychicznego – czym właściwie jest?

Przytoczona wcześniej próba przedstawienia zdrowia psychicznego jako braku niepokojących objawów psychopatologii jest przykładem definicji negatywnej. Obecnie coraz częściej zostaje ona zastępowana przez definicję pozytywną, szerzej prezentującą obszar, który obejmuje. Przykładem może być propozycja Marii Jahody, według której osoba zdrowa psychicznie potrafi przystosować się do otoczenia z zachowaniem własnej integralności i świadomości odczuć i potrzeb. Postrzega siebie i świat adekwatnie do sytuacji, potrafi rozwijać swój potencjał. Ponadto stara się nawiązywać i wzmacniać relacje międzyludzkie. Jak widać, określenie zdrowia psychicznego wymaga spojrzenia na wielowymiarowość tego zjawiska. WHO podkreśla, że jest to dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka. Nie podaje jednak jednej, oficjalnej definicji, ze względu na złożoność problemu i odmienne postrzeganie wynikające z różnic kulturowych.

Działania profilaktyczne – jak dbać o dobre samopoczucie?

Choć zdrowie psychiczne dotyczy każdego, to dopiero od niedawna obok profesjonalnego dbania o ciało, świat zauważył potrzebę zadbania o umysł. Podobnie jak w przypadku prawidłowej kondycji fizycznej organizmu, łatwiejsza i korzystniejsza jest profilaktyka niż leczenie. Codzienna regulacja nastroju, radzenie sobie ze stresem, czy utrzymywanie prawidłowych relacji z innymi wymagają energii i zaangażowania, jednak mają fundamentalne znaczenie w utrzymaniu dobrostanu psychicznego. Na ich pielęgnację składają się codzienne, drobne czynności:

– dbanie o kondycję fizyczną (aktywność ruchowa i właściwa dieta),

– kontrola stresu, ćwiczenia oddechowe, medytacja, modlitwa lub wyciszenie,

– nauka asertywności, praca nad poczuciem własnej wartości, wizualizacja,

– poświęcenie czasu dla siebie, realizacja pasji, rozwój zainteresowań,

– dbanie o relacje z innymi, otrzymywanie i okazywanie wsparcia.

Sytuacje kryzysowe – co robić, gdy zachodzi niepokojąca zmiana?

Zdrowie psychiczne jest homeostazą, równowagą, w której powinien znajdować się organizm. Jeśli natomiast w samopoczuciu, odczuwaniu lub zachowaniu zachodzi niepokojąca zmiana, warto sprawdzić, czy może to być sygnał, że coś jest nie w porządku. Wśród objawów mogą znaleźć się: problemy z koncentracją, snem, apetytem, zakłócenia w relacjach, izolowanie się, czy wybuchowość. Nie ma jednoznacznego momentu, w którym złe samopoczucie jest jednoznacznym symptomem problemu, jednak warto udać się po pomoc, gdy trwa ono dłuższy czas lub zaczyna przeszkadzać w wypełnianiu codziennych obowiązków i powoduje komplikacje w codziennym życiu. Warto pamiętać, żeby zawsze można zgłosić się po pomoc do psychologa, psychoterapeuty, psychiatry lub interwenta kryzysowego.