Czy czuję, że wystarczam? O co chodzi z moją samooceną?
Pragnienie bycia ważnym i docenionym jest naturalną potrzebą, a jej zaspokojenie daje siłę do działania, mimo napotykanych przeszkód na drodze. Wynikające z tego zadowolenie i pewność siebie pozytywnie wpływa na postrzeganie świata i własnej osoby. Zapewnia utrzymanie dobrostanu psychicznego i jest elementem, który znacząco oddziałuje na różne przestrzenie życia. Jednak co jeśli poczucie własnej wartości jest zaniżone i nieadekwatne?
Definicja samooceny
Samoocena postrzegana jest jako postawa wobec własnej osoby. Według Morrisa Rosenberga składają się na nią: własne poczucie spełnienia oraz odczuwanie akceptowania i docenienia przez innych. Jest ona kształtowana od najmłodszych lat w oparciu o to, w jaki sposób widziana jest osoba samego siebie, a także jak osiągnięcia i porażki postrzegane są przez innych. Obraz JA nie jest bowiem w pełni obiektywny. Bogdan Wojciszke pisze, że samoocena jest „afektywną reakcją na samego siebie”, co oznacza, że początkowe emocjonalne odebranie sytuacji przeradza się w intelektualną ocenę na swój temat. Zbiór przekonań na swój temat kreuje psychologiczny autoportret i stanowi o poczuciu własnej wartości. Może być no ono mierzone w dwóch wymiarach – wysokości i pewności, dlatego też wyróżniana jest samoocena:
– zawyżona i pewna,
– zawyżona i niepewna,
– zaniżona i pewna,
– zaniżona i niepewna.
Problem zaniżonego poczucia własnej wartości
Zniekształcone myślenie może stać się przyczyną wielu problemów z pewnością siebie. Rzutuje ono na przeżywanie emocji, odczuwaną motywację, relacje z innymi ludźmi i ogólne samopoczucie. Osoby z zaburzonym poczuciem własnej wartości nie określają się jako szczęśliwe i mają problem z częstszym doświadczaniem negatywnych odczuć. Prowadzi to do znaczącego obniżenia jakości życia, a nawet stanów depresyjnych. Posiadają mniejszą motywację, dlatego jakiekolwiek trudności prowadzą do rezygnacji. Natomiast osiągnięcia są deprecjonowane. Stąd cele wybierane są nieadekwatnie do możliwości: zbyt łatwe, ze względu na niemożność docenienia własnych umiejętności lub zbyt trudne, aby posiadać usprawiedliwienie potencjalnej porażki.
Postrzeganie siebie a relacje z innymi ludźmi
Osoby z niską samooceną w relacji z otoczeniem są pełne obaw. Boją się oceniania, krytyki, odrzucenia, co może prowadzić do wycofania. Często powodem takiego zachowania jest zaszczepienie niepewności jeszcze w dzieciństwie, przez co żadny sukces lub osiągnięty status nie dają poczucia spełnienia. Zwykle wybierają one ścieżkę unikania, ciągłego udowadniania swojej wartości lub dopasowywania się do otoczenia. Przedkładają potrzeby innych nad własne, domyślając się ich, zanim ktokolwiek je zasygnalizuje oraz wypełniają czyjeś obowiązki, nie stawiając granic. Czują presję uszczęśliwiania wszystkich wokół i gotowość do niesienia pomocy. Wymaga to ogromnych kosztów energetycznych i często wiąże się z rozczarowaniem.
Posiadając problem związany z zaniżoną samooceną, warto udać się po pomoc do specjalisty. Nauka uniezależniania oceny własnej osoby od opinii innych, trening asertywności i wspólne szukanie dowodów, na to, że jest się wystarczającym, pozwala na odrzucenie lęku przed odrzuceniem i podniesienie odczuwanej jakości życia.
Related Posts
Kilka praktycznych rad, jak ustalać i osiągać cele cz.1
W dzisiejszych czasach, kiedy świat stawia przed nami coraz większe wyzwania,...
Czym jest zdrowie psychiczne i dlaczego jest takie ważne?
Czy brak objawów choroby jest równoznaczny ze zdrowiem psychicznym? Przyjmując...
Kiedy warto udać się do terapeuty?
Każdy z nas miewa trudne momenty w życiu. Ogarnia...
MyTherapy Insight- witamy na naszym blogu!
MyTherapy Insight ma na celu inspirowanie, wspieranie i umacnianie...