Na czym polega psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym?

Terapia poznawczo-behawioralna (cognitive–behavioral therapy – CBT) jest terapią skoncentrowaną na rozwiązaniu aktualnych trudności pacjenta oraz zmianę jego nieprzystosowawczych, nieprzydatnych wzorców myślenia i działania. 

Istotą terapii w nurcie poznawczo – behawioralnym jest zrozumienie każdego pacjenta w sposób indywidualny, jego konkretnych myśli i zachowań. W trakcie psychoterapii terapeuta ma na celu przyczynienie się do zmiany poznawczej, która polega na rozpoznaniu i zmodyfikowaniu systemu przekonań pacjenta. Pacjent podczas spotkań terapeutycznych uczy się w sposób bardziej realistyczny oceniać własne myśli, co skutkuje poprawą stanu emocjonalnego oraz zachowania. 

Można wymienić kilka charakterystyk psychoterapii w nurcie poznawczo – behawioralnym: 

• Opiera się na nieprzerwanym opracowaniu trudności pacjenta oraz zrozumieniu jego funkcjonowania w oparciu o treści poznawcze – terapeuta uczy pacjenta rozpoznawania aktualnych myśli przyczyniających się do odczuwania negatywnych emocji oraz dysfunkcjonalnych zachowań, które zwrotnie nasilają jego uciążliwe myśli oraz stan emocjonalny. 
• Wymaga pozytywnej i empatycznej relacji terapeutycznej, w której terapeuta wykazuje szczere zainteresowanie problemami pacjenta, budzi zaufanie oraz podtrzymuje optymizm na realistycznym poziomie. 
• Podkreśla wagę współpracy pomiędzy terapeutą i pacjentem oraz kładzie nacisk na czynny udział pacjenta w spotkaniach terapeutycznych.  Pacjent w dużym stopniu samodzielnie decyduje, jakimi problemami chciałby się zająć podczas sesji, rozpoznaje swoje błędy w myśleniu, a także wykonuje osobistą pracę w czasie pomiędzy spotkaniami. Terapia poznawczo-behawioralna może być traktowana jako praca zespołowa pacjenta oraz terapeuty. 
• Jest zorientowana na konkretny cel i skupia się na problemie – pacjent określa swoje trudności, a następnie wyznacza sobie cele, które chciałby osiągnąć w czasie trwania terapii. 
• Opiera się na teraźniejszości – terapeuta wraz z pacjentem skupiają się na jego aktualnych trudnościach oraz sprecyzowanych, dokuczliwych sytuacjach. Koncentracja na wydarzeniach z przeszłości ma miejsce jedynie wtedy, gdy pacjent tego oczekuje i będzie sprzyjało to utrzymaniu relacji terapeutycznej oraz w sytuacji, gdy zrozumienie wydarzeń z przeszłości może wspomóc poznanie źródła pewnych dysfunkcjonalnych przekonań i ich modyfikację. 
• Kładzie nacisk na psychoedukację – pacjenci w czasie sesji poznają charakterystykę swoich zaburzeń/trudności oraz uczą się, w jaki sposób stawać się własnym terapeutą i przeciwdziałać nawrotom nieprzystosowawczych myśli i zachowań. 
• Jest ograniczona w czasie – terapia poznawczo – behawioralna wielu pacjentów trwa od kilku do kilkunastu spotkań. W przypadku głębszych zaburzeń terapia może zająć kilka miesięcy. Po zakończeniu terapii zaleca się również sesje “podtrzymujące” co około 3 miesiące. 
• Spotkania w terapii poznawczo – behawioralnej mają charakter ustrukturyzowany, co oznacza, że sesja składa się z kilku etapów i zachowany jest konkretny porządek spotkania. 

Terapia poznawczo – behawioralna wspiera u pacjenta przystosowawcze i bardziej realistyczne podejście do trudności, co skutkuje poprawą samopoczucia i zachowania, a także zmniejszeniem nieprzyjemnego pobudzenia fizjologicznego.