Nawracające bóle głowy, mdłości, nudności, biegunki, bóle brzucha, trudności z pamięcią i koncentracją, uczucie dzwonienia w uszach czy omdlenia to zwykle objawy łączone z fizycznymi dolegliwościami mającymi źródło w poszczególnych układach. Często jednak ich przyczyny leżą zupełnie gdzie indziej, niż nam się początkowo wydaje. Czym jest somatyzacja, jakie są jej rodzaje i jak można sobie z nią radzić?

Somatyzacja – co to jest?

Somatyzacja w największym uproszczeniu oznacza oddziaływanie silnych emocji i stanów emocjonalnych na ciało, czego efektem są rozmaite objawy, np. bóle. Zazwyczaj w pierwszej kolejności osoby odczuwające takie dolegliwości ich przyczyn poszukują w gabinecie lekarza rodzinnego oraz innych specjalistów. Dopiero wtedy, gdy wyniki najróżniejszych badań nie dają żadnych odpowiedzi, pacjenci trafiają do psychiatry i otrzymują niezbędną pomoc.

Skąd bierze się somatyzacja?

Ciało i umysł człowieka nie są niezależnymi od siebie bytami, ale dwoma współpracującymi ze sobą elementami układanki. Oznacza to, że wpływają na siebie nawzajem, co może mieć zarówno dobre, jak i złe strony. Połączenie między umysłem i ciałem jest mimowolne, automatyczne oraz niepodlegające świadomości, przez co często nie zdajemy sobie nawet sprawy z tego, jak nasze emocje oddziałują na fizyczne odczucia. Zetknięcie z określonym bodźcem sprawia, że wzrasta aktywność parasympatycznego układu nerwowego, a ta z kolei może wywoływać liczne objawy, zwykle sugerujące np. zatrucie pokarmowe albo problemy natury hormonalnej czy kardiologicznej. Efekt jest taki, że pacjent wierzy, że jest autentycznie chory i poszukuje pomocy w gabinetach wielu specjalistów.

Rodzaje somatyzacji ze względu na przyczynę stanu emocjonalnego powodującego silne objawy somatyczne:

• związane z czynnikiem sytuacyjnym – występują pod wpływem wydarzeń w życiu, na przykład stresujących sytuacji albo traumatycznych doświadczeń,
• związane z zaburzeniem psychicznym o ostrym przebiegu – somatyzacje są efektem depresji albo lęków, z jakimi mierzy się Pacjent,
• związane z zaburzeniem psychicznym o przewlekłym charakterze – pomimo prowadzonej terapii w tym kierunku Pacjent w dalszym ciągu odczuwa objawy fizyczne wynikające ze stanów emocjonalnych.

Jak leczyć zaburzenia psychosomatyczne?

Kluczowe jest poznanie autentycznej przyczyny odczuwanych dolegliwości, dlatego w pierwszej kolejności zaleca się wyeliminowanie czynników fizycznych. Jeśli wyniki badań świadczą o dobrym stanie zdrowia Pacjenta, należy przystąpić do psychoterapii indywidualnie dopasowanej do jego potrzeb. Skutecznym kierunkiem leczenia, które koncentruje się na źródle dolegliwości, jest terapia psychodynamiczna albo poznawczo-behawioralna. Zastosowanie w określonych przypadkach może znaleźć też ISTDP, czyli intensywna krótkoterminowa psychoterapia psychodynamiczna. Zadaniem terapeuty w procesie leczenia zaburzeń psychosomatycznych jest nie tylko rozpoznanie rzeczywistej przyczyny, ale też pomoc Pacjentowi w radzeniu sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi poprzez wypracowanie indywidualnych technik samopomocowych.

Zapraszamy na konsultacje oraz psychoterapię indywidualną w Centrum Terapii i Rozwoju MyTherapy w Krakowie. Skontaktuj się z nami, by umówić termin wizyty.